Göktürk Devleti, Orta Asya bozkırlarında büyük bir imparatorluk kurarak Türk tarihinin en önemli devletlerinden biri olmuştur. Ancak, güçlü bir devlet yapısına sahip olmasına rağmen iç karışıklıklar, siyasi entrikalar ve dış baskılar nedeniyle yıkılmıştır. Bu yazımızda Göktürk Devleti’nin yıkılma sürecini, temel sebeplerini ve bu sürecin Türk tarihi üzerindeki etkilerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Göktürk Devleti Nasıl Yıkıldı?
Göktürk Devleti’nin yıkılması, iç çekişmeler, taht kavgaları ve Çin’in diplomatik oyunları sonucunda gerçekleşmiştir.
Taht Kavgaları ve İç Karışıklıklar
Göktürk Devleti‘nin yıkılmasının en büyük nedenlerinden biri taht kavgalarıdır. Hükümdarlar arasındaki çekişmeler, devletin istikrarını bozmuş ve boylar arasında ayrılıklara yol açmıştır. Özellikle Bilge Kağan ve kardeşi Kül Tigin’in ölümünden sonra devlet içindeki otorite zayıflamış ve merkezi yönetim bozulmuştur. Bu durum, devletin gücünü kaybetmesine neden olmuş ve Çin’in müdahalelerine zemin hazırlamıştır.
Çin’in Diplomasisi ve Baskıları
Göktürk Devleti’nin yıkılmasında Çin’in uyguladığı diplomatik ve askeri baskılar büyük bir rol oynamıştır. Çin, Göktürkler arasındaki iç çekişmeleri körükleyerek boyları birbirine düşürmüş, bazı Türk beylerini kendi tarafına çekerek devletin bölünmesine neden olmuştur. Ayrıca, ticaret yollarını kontrol altına alarak Göktürk ekonomisini zayıflatmıştır.
Göktürk Devleti’nin İkiye Ayrılması
Göktürk Devleti, iç çekişmeler ve dış baskılar nedeniyle Doğu ve Batı Göktürk Devleti olarak ikiye ayrılmıştır.
Doğu Göktürk Devleti’nin Çöküşü
Doğu Göktürkler, Çin’in siyasi oyunlarına ve askeri baskılarına karşı koyamayarak 630 yılında tamamen Çin egemenliği altına girmiştir. Çin, Doğu Göktürk topraklarını işgal ederek Türk beylerini esir almış ve halkı baskı altına almıştır.
Batı Göktürk Devleti’nin Yıkılışı
Batı Göktürk Devleti, Emeviler ve Çin’in baskılarıyla zayıflamış ve 659 yılında Çin tarafından tamamen ele geçirilmiştir. Göktürklerin batı kanadının da çökmesiyle birlikte büyük bir imparatorluk tamamen tarih sahnesinden silinmiştir.
Göktürk Devleti’nin Yıkılmasının Sonuçları
Göktürk Devleti’nin yıkılması, Türkler için yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur.
Türk Boylarının Dağılması
Göktürk Devleti’nin yıkılmasıyla birlikte Türk boyları farklı bölgelere göç etmek zorunda kalmış ve yeni devletler kurmuşlardır. Uygurlar, Karluklar ve Türgişler gibi yeni Türk devletleri ortaya çıkmıştır.
İkinci Göktürk Devleti’nin Kurulması
Göktürk Devleti’nin yıkılmasından sonra Çin esaretine giren Türkler, 682 yılında Kutluk Kağan önderliğinde tekrar birleşerek İkinci Göktürk Devleti’ni kurmuşlardır.
Göktürkler’in Yıkılışından Sonra Gezilecek Yerler
Göktürkler’in mirasını görmek isteyenler için Orta Asya’da birçok önemli tarihi alan bulunmaktadır.
Orhun Yazıtları (Moğolistan)
Göktürkler’in en önemli kalıntılarından biri olan Orhun Yazıtları, Moğolistan’da yer almaktadır. Bilge Kağan ve Kül Tigin’e ait olan bu yazıtlar, Türk tarihinin en eski yazılı belgeleri arasındadır. 2025 yılında Moğolistan’a yapılacak bir tur için ortalama kişi başı maliyet 1.500 – 2.500 dolar arasında değişmektedir.
Ötüken Vadisi
Göktürk Devleti’nin başkenti olarak kabul edilen Ötüken Vadisi, Orta Asya’nın en önemli tarihi bölgelerinden biridir. Günümüzde Moğolistan sınırları içinde yer alan bu bölgeye yapılan turlar 2025 itibariyle ortalama 1.200 – 2.000 dolar arasında değişmektedir.
Gobi Çölü
Göktürkler’in yaşadığı bölgelerden biri olan Gobi Çölü, tarihi ve doğal güzellikleriyle dikkat çekmektedir. Çölde yapılan turlar ve konaklama ücretleri ortalama 1.000 – 1.800 dolar arasında değişmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Göktürk Devleti’nin yıkılışı hakkında merak edilen bazı sorular ve yanıtları aşağıda verilmiştir.
Göktürk Devleti neden yıkıldı?
Göktürk Devleti, iç çekişmeler, taht kavgaları ve Çin’in siyasi entrikaları nedeniyle zayıflamış ve yıkılmıştır.
Göktürk Devleti ikiye neden ayrıldı?
Devletin merkezi otoritesinin zayıflaması ve boylar arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle Göktürkler Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
Çin, Göktürkler’in yıkılmasında nasıl bir rol oynadı?
Çin, Göktürkler arasındaki iç çekişmeleri körükleyerek boyları birbirine düşürmüş ve ekonomik ambargolarla devletin gücünü azaltmıştır.
Göktürkler’den sonra hangi devletler kuruldu?
Göktürkler’in yıkılmasının ardından Uygurlar, Karluklar ve Türgişler gibi yeni Türk devletleri ortaya çıkmıştır. Ayrıca, 682 yılında İkinci Göktürk Devleti kurulmuştur.
Göktürkler’in mirası günümüzde nerede görülebilir?
Göktürkler’in en önemli miraslarından biri olan Orhun Yazıtları Moğolistan’da bulunmaktadır. Ayrıca, Ötüken Vadisi ve Gobi Çölü gibi tarihi alanlar da Göktürkler’in yaşadığı yerler arasındadır.
Göktürkler’in başkenti neresiydi?
Göktürkler’in başkenti Ötüken olarak kabul edilmektedir.
İkinci Göktürk Devleti nasıl kuruldu?
İkinci Göktürk Devleti, Kutluk Kağan önderliğinde 682 yılında kurulmuş ve eski topraklarını tekrar ele geçirmiştir.
